Geschiedenis Pentas Moulding 1975-1980
)
Daan Buitenhuis
Communicatie
Kijk je terug naar het ontstaan van Pentas Moulding B.V., dan beland je in de jaren zeventig van de vorige eeuw. Golfsurfen is populair, maar de massale windsurfgekte van de jaren tachtig voorziet dan nog niemand.
Dick Roetert Steenbruggen, ziet op een dag in een tijdschrift van het Amerikaanse chemiebedrijf Dupont een artikel over twee verwoede golfsurfers in Californië. De betreffende surfers ergeren zich aan de inspanning die er bij golfsurfen komt kijken. Het moment waarop je daadwerkelijk op een plank kan staan vinden zij in verhouding te kort. Ze komen met het innovatieve idee om een zeil op een surfplank te zetten en kunnen dan, zonder veel inspanningen, weg zeilen van de kustlijn en wachten op het moment dat een golf hen optilt. Het zeil gooien ze daarna van de plank af. Dat spoelt vanzelf wel weer aan op het strand.
Nieuw product in een nieuwe markt
Bij Roetert Steenbruggen gaat er na het lezen van dit artikel een belletje rinkelen. Hij ziet er markt in een nieuwe impuls is zeer welkom. Steenbruggen achterhaalt de producent van deze surfplanken met zeil en gaat samen met collega en marktonderzoeker Martin Spanjer naar Amerika. Spanjer kent de VS op z’n duimpje en zo zitten ze binnen de kortste keren om tafel met Hoyle Schweitzer, één van de twee uitvinders.
Schweitzer heeft, door uitkoop van collega-uitvinder Jim Drake, exclusief het octrooi op de surfplank met als beschermde merknaam Windsurfer verkregen. Spanjer ziet een kans. Het gaat snel en na een half jaar komen de eerste containers met surfplanken en toebehoren naar Nederland.
Wereldkampioenschappen ‘surfen met een zeiltje’
Martin Spanjer komt direct en fanatiek in actie. Hij regelt artikelen in tijdschriften, verzorgt productdemonstraties, zet surfscholen op, ontwikkelt handboeken, organiseert wedstrijden voor scholen en enthousiasmeert iedereen die maar iets met watersport te maken heeft. Hij organiseert zelfs wereldkampioenschappen ‘surfen met een zeiltje’ en zoekt daarvoor volop de publiciteit. Dat het deelnemersveld voor het WK uit zes mensen bestaat, te weten vier leden van de familie Spanjer en twee kennissen, vertelt hij er niet bij.
Zeildoek van Ten Cate Technical Fabrics
De klassieke pioniersfase duurt ongeveer vier jaar. In deze periode worden in Nederland op basis van selectieve distributie dealers aangesteld, terwijl in de meeste Europese landen importeurs benoemd worden. De producten worden nog steeds vanuit Los Angeles ingevoerd, met uitzondering van het zeil. Dat wordt nu door de Friese zeilmaker Gaastra vervaardigd uit zeildoek van Ten Cate Technical Fabrics, op basis van specificaties van de Windsurfer. De groeiende organisatie wordt intussen ondergebracht in een separaat bedrijf: Ten Cate Sports.
De aanvragen namen toe
In een latere fase gaat Ten Cate Sports in zee met het rotatiegietbedrijf Fusion in Deventer om zo ook de surfplanken in Nederland te kunnen laten vervaardigen. Als in de tweede helft van de zeventiger jaren de aanvragen nog verder toenemen, wordt besloten de surfplanken door Ten Cate zelf te laten produceren. Dat gebeurt op het Indië-terrein van Nijverdal Ten Cate aan de Sluiskade NZ in Almelo. Er worden nieuwe rotatiegiet- en schuimmachines geplaatst, zodat hier de productie kan plaatsvinden. Fusion wordt gevraagd de matrijzen van de machines af te halen en ze naar Almelo te sturen. De productie van de Windsurfer door Ten Cate Sports is een feit.
Het gaat Ten Cate voor de wind. De verkoopaantallen stijgen hard en er worden extra machines aangeschaft. Surfen wordt een familiegebeuren. Veel gezinnen hebben één of meerdere surfplanken in hun bezit. In de jaren zeventig gaat de surfplank vaak mee op vakantie, vastgeknoopt op het dak van de auto. Surfen is booming in Europa. De vraag, tienduizenden per jaar, is groter dan de productiecapaciteit. En elke plank die gemaakt wordt, is direct verkocht.
De concurrentie neemt toe
Ten Cate maakt een ontwikkeling door waarin er ook andere modellen naast de bekende Windsurfer geproduceerd worden. De Windsurfer blijft echter populair en met de toename van de concurrentie neemt ook het aantal inbreuken op het octrooi van de Windsurfer toe. Dat leidt tot veel rechtszaken, die gepaard gaan met hoge kosten voor Ten Cate. Het zijn zowel intern als aan de marktzijde uiterst roerige tijden met omvangrijke investeringen. Inmiddels worden ook de masten door Ten Cate Sports geproduceerd. De grondstof, glasweefseldoek, wordt geleverd door collega- werkmaatschappij Ten Cate Glas. Naast de productie van de Windsurfer worden inmiddels ook de modellen TC 36 en TC 39 geproduceerd. Met name de TC 36 (korter en breder) is in die marktfase buitengewoon populair bij starters.
Ten Cate Sports mist de boot
Will Visscher wordt in de periode rond 1980 algemeen directeur van Ten Cate Sports. Het zijn toptijden. Er draaien drie productiemachines in drie ploegen en er worden zo’n 40.000 tot 50.000 zeilplanken per jaar gemaakt. Inmiddels vindt ook export plaats naar Canada, de VS, Japan en Australië. De verwachting is meer dan goed te noemen, maar een zeilplank is en blijft een seizoensartikel. De productie vindt grotendeels plaats in de winter. Daarna is het hopen op mooi weer en een leegverkoop van het magazijn. Dat lukt na verloop van tijd nog maar moeizaam. De redenen hiervoor zijn de toenemende concurrentie en ook het ondertussen wat oubollige imago van de Windsurfer. De concurrent maakt de zeilplanken sneller, lichter en moderner en Ten Cate Sports mist de boot. In die jaren werken er ongeveer 120 man bij het bedrijf, maar midden jaren 80 lijdt Ten Cate Sports verlies.
Het creatieve brein van Koorn
Een student aan de UT Ruud Koorn krijgt de opdracht van Ten Cate Sports om de ontwikkelingsafdeling meer handen en voeten te geven. Ten Cate Sports is namelijk een verkoopgedreven organisatie. De brochures zien er gelikt uit, maar de ontwikkeling van het product blijft achter. Het wordt de hoogste tijd hierin verandering aan te brengen. Dus wordt Koorn ‘ingevlogen’ als creatief brein. De student werktuigbouwkunde heeft namelijk samen met een studiegenoot een aantal houten zeilplanken vervaardigd. Koorn is bij een wedstrijd ‘hard zeilen’ geïnspireerd geraakt door Bruynzeel. Met een houten plank van dat merk kan een supersnelle tijd worden neergezet op de 500 meter. Dus als Ten Cate Sports in de zomer een advertentie plaatst, meldt Koorn zich vrijmoedig bij het bedrijf. Hij stapt met bravoure en allerlei tekeningen onder de arm het bedrijf binnen.
“Dit is mijn ontwerp. Jullie moeten mij hebben! Maar ik moet eerst nog even afstuderen.”, aldus Ruud Koorn.
Studiereis naar Hawaï
Ruud krijgt de baan en begint in november 1981 bij Ten Cate Sports. Hij heeft er een geweldige tijd. Zo mag hij op ‘studiereis’ naar Hawaï. Wereldwijd worden daar wedstrijden georganiseerd waar profs de nieuwste modellen en ontwerpen gebruiken. Helaas kan deze droomsituatie niet voort blijven duren. Overcapaciteit en prijsafbraak die beide ontstaan door toenemende concurrentie, zorgen ervoor dat het steeds moeizamer gaat bij Ten Cate Sports. Wel legt dit uiteindelijk de kiem voor de geboorte van het bedrijf Pentas Moulding B.V..